Επανάχρηση οθωμανικών μνημείων

Re-using Ottoman monuments: an itinerary in the historic center of Athens, around the Monastiraki Station area,

by Ioanna Iliopoulou, member of the Comenius pedagogic team (2013-2014)

In 1833 Athens was chosen as the capital of Greece. The excavations that took place on and around the Akropolis destroyed the traces of the past that were not part of the grand historical narrative. The four centuries of Ottoman rule have left only few visible remnants today. Our students studied the history of five monuments which were used to accommodate religious, educational and social needs of the Muslim population: The Mosque of the Conquest (Fetiye Çami), the Mendrese (Muslim religious seminary), the Mosque of the lower fountain (Tzistaraki Mosque), the Bath of the Winds (Old Hamam) and the Tower of the Winds, which in the 18th century was used as the tekke of the Dervishes.

Επανάχρηση οθωμανικών μνημείων: ένας περίπατος γύρω από το σταθμό στο Μοναστηράκι,

της Ιωάννας Ηλιοπούλου, μέλους της παιδαγωγικής ομάδας (2013 – 2014)

Το 1833 η Αθήνα επιλέχθηκε ως πρωτεύουσα της Ελλάδας. Οι ανασκαφές που έγιναν πάνω και γύρω από την Ακρόπολη κατέστρεψαν ίχνη του παρελθόντος που δεν αποτελούσαν τμήμα της επίσημης ιστορικής αφήγησης. Οι τέσσερις αιώνες της οθωμανικής κατάκτησης έχουν αφήσει πίσω τους ελάχιστα κατάλοιπα. Μαθητές μας μελέτησαν την ιστορία πέντε μνημείων που χρησιμοποιήθηκαν για να εξυπηρετήσουν θρησκευτικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές ανάγκες του μουσουλμανικού πληθυσμού.

Κατά το σχολικό έτος 2013/14 οι μαθητές/τριες του 2^ου τμήματος της  Γ΄ Γυμνασίου, μεταξύ των οποίων και μέλη της ομάδας του Προγράμματος Comenius, εργάστηκαν στο μάθημα της Τοπικής Ιστορίας για δημιουργήσουν πολυμεσικές διαδραστικές εφαρμογές παρουσίασης, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν κατά την 6^η συνάντηση εργασίας στην Αθήνα (14 – 20 Δεκεμβρίου 2014). Οι εφαρμογές αναφέρονται στην επανάχρηση κτηρίων του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και συγκεκριμένα σε οθωμανικά μνημεία που βρίσκονται γύρω από το σταθμό στο Μοναστηράκι. Τα οθωμανικά μνημεία, κτίσματα κυρίως δημόσια και κοινωφελή, κτίζονται στην Ελλάδα στη διάρκεια πέντε αιώνων, από τα τέλη του 14ου έως τις αρχές του 20ού αιώνα. Πολλά από αυτά κατασκευάστηκαν επάνω σε παλαιότερα μνημεία. Επίσης για την κατασκευή πολλών κτισμάτων χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία και υλικά προγενέστερων μνημείων. Οι διάφορες χρήσεις, που φιλοξενούνται στα μνημεία, αποτελούν μέρος της ιστορίας τους. Δείχνουν τις ανάγκες των κοινωνιών και τους τρόπους με τους οποίους οι κοινωνίες καλύπτουν τις ανάγκες αυτές. Επίσης δηλώνουν τις επιλογές, τις προτιμήσεις, την ανεκτικότητα σε ορισμένες χρήσεις ή την εναντίωση σε άλλες.

Το τμήμα υποστηρίχθηκε από την διδάσκουσα το μάθημα και μέλος της Παιδαγωγικής Ομάδας του Προγράμματος, Ιωάννα Ηλιοπούλου, με φύλλα εργασίας, κατάλληλα για την επίλυση των ακόλουθων ζητημάτων: α) Λειτουργία και δυνατότητες του Popcorn Maker, μιας διαδικτυακής εφαρμογής του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Mozilla, η οποία τρέχει μέσω web browser χρησιμοποιώντας τις δυνατότητες  της HTML5. β) Εντοπισμός υποστηρικτικού υλικού για την παρουσίαση των μνημείων από έγκυρες ηλεκτρονικές διευθύνσεις και βιβλιογραφία. γ) Άντληση, ταξινόμηση, τεκμηρίωση του υποστηρικτικού υλικού. δ) Ψηφιοποίηση του υποστηρικτικού υλικού, όπου χρειάστηκε. ε) Σύνθεση των πολυμεσικών εφαρμογών.

Η υλοποίηση των συγκεκριμένων διαδραστικών εφαρμογών έδωσε τη δυνατότητα στους/τις μαθητές/τριες να περιγράψουν τα συγκεκριμένα μνημεία εκθέτοντας τις δικές τους ιδέες. Αποθήκευσαν τις δημιουργίες τους στο διαδίκτυο, γεγονός που τις καθιστά αυτομάτως προσβάσιμες σε όλους. Τέλος, μπορούν να τις αναθεωρούν ή να τις βελτιώνουν προσθέτοντας ήχο, μουσική, εικόνες, χάρτες, κείμενα, σχόλια, άρθρα του Wikipedia κ.ά.

Ιστοσελίδες παραδοτέων - Sites

Οθωμανικά μνημεία – Ottoman monuments

Τζαμί Τζισταράκη - The Mosque of the lower fountain (Tzistaraki Mosque)

Ωρολόγιον Ανδρονίκου Κυρρήστου - The Tower of the Winds, which in the 18^th  century was used as the tekke of the Dervishes

Λουτρό Αέρηδων - The Bath of the Winds (Old Hamam)

Μενδρεσές - The Mendrese (Muslim religious seminary)

Φετιχιέ Τζαμί - The Mosque of the Conquest (Fetiye Çami)

Αθήνα: εικόνες της πόλης από το 18ο έως το τέλος του 19ου αι. – Athens: images of the city (18^th–19^th century)